Dve nove publikacije Festivala evropskog filma Palić

„Kratak pregled istorije filma u Vojvodini - Prvi deo (1896 - 1941)" je prva publikacija koja se u kontinuitetu i u celini bavi počecima filmskih delatnosti u Vojvodini - temom o kojoj je do sada uglavnom pisano sporadično. Profesor dr Dejan Kosanović, koji u ovo izdanje uključuje i dosad neobjavljene rezultate svog višedecenijskog istraživanja, temeljno prikazuje razvoj kinematografije u Vojvodini u rasponu od 45 godina - od prvih gostovanja putujućih bioskopa do izbijanja Drugog svetskog rata. Ovo delo izvlači iz senke zaborava mnoge vojvođanske pionire filma, odajući im priznanje za njihov rad. Prošle godine je predstavljena i kapitalna monografija o Aleksandru Lifki pod nazivom „Lifka i Lifke“ u izdanju Festivala i Jugoslovenske kinoteke, a povodom 100 godina postojanja Lifkinog stalnog bioskopa u Subotici.

"Da li u takvom digitalnom svetu filma ima mesta za istoriju u kojoj otkrivamo delove i konstruišemo celine prošlosti? Odgovor je jednostavan - nema budućnosti bez poznavanja sopstvene prošlosti. Kinoteke su i osnovane sa takvom osnovnom namenom da se od zaborava sačuva prošlost. One prikupljaju, obrađuju, rekonstruišu sve što se snimalo ili pisalo o filmu. Ali na sreću svih ljubitelja filma, postoje i pojedinci koji su svojim radom izuzetno doprineli prikupljanju istorijske građe, njenoj obradi, sistematizaciji i teorijskom uopštavanju.

Jedan od takvih je i dr Dejan Kosanović." (iz recenzije mr Ane Daleore, docenta Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu)

Izdanje „Filmska lica Subotice“ filmskog reditelja Zoltana Šifliša ima za cilj da povodom 132 godine od rođenja Aleksandra Lifke, prvog vlasnika bioskopa u Subotici i celoj Srbiji i jednog od prvih operatera – snimatelja, objedini tragove poznatih, manje poznatih ili do sada nepoznatih sineasta rođenih u Subotici (filmskih snimatelja, montažera, reditelja, scenografa, kompozitora...). "Filmska lica Subotice" u formi neke vrste leksikona obiluju zanimljivim ličnostima koje su najčešće svoje najveće domete ostvarile u drugim, često podsticajnijim sredinama, sa izuzetkom manjeg broja sineasta koji su to pokušali u svom rodnom gradu, sa manje ili više uspeha – kompozitor Levai Silvester, kompozitor i violinista Lajko Feliks, reditelj, glumac, producent Antal Geza, pisac Širbik Atila, reditelj i producent Boris Malagurski, reditelj Stipan Milodanović i mnogi drugi. U pitanju je dragocen uvid u malo poznatu ili potpuno nepoznatu kulturološku građu, koji Suboticu rasvetljava kao grad sa bogatom kinematografskom prošlošću.

Jedan od najznačajnijih istoričara filma, prof. dr Dejan Kosanović, rođen je u Beogradu 1930. godine. Diplomirao je režiju na Akademiji za pozorišnu umetnost u Beogradu 1952. i apsolvirao Istoriju umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Pored rada na polju režije i profesorskog posla, od 1971. godine aktivno se bavi proučavanjem početnog perioda istorije filma na ovim prostorima. Doktorirao je 1983. sa tezom "Počeci kinematografije na tlu Jugoslavije 1896-1918". Objavio je preko 300 bibliografskih jedinica – članaka, eseja i studija - u zemlji i inostranstvu, najvećim delom posvećenih ranoj filmskoj prošlosti, od čega 17 knjiga na srpskom, italijanskom, francuskom i engleskom jeziku (dve u Italiji i Francuskoj). Član je nacionalnih udruženja istoričara filma u Italiji i Francuskoj.

Filmski reditelj Zoltan Šifliš rođen je u Subotici 1952. godine. U svet filma kročio je kao autor dokumentaraca i eksperimentalnih i kratkih filmova, a kao član amaterskog društva za kinematografiju „Aleksandar Lifka” izrastao je u samostalnog snimatelja, reditelja, kamermana i scenaristu sopstvenih filmova. U periodu od 1984. do 1990. godine bio je predsednik društva „Aleksandar Lifka”. Osnovao je Društvo za televiziju i proizvodnju filma „Videohronika južnih krajeva”, a u periodu od 1997. do 2006. godine je vodio Letnju školu za film, čiji je osnivač. Od 1998. godine organizuje Dane savremenog mađarskog filma koji se danas prikazuju u više od deset vojvođanskih gradova. Radovi su mu nagrađivani na mnogobrojnim domaćim i inostranim festivalima. Član je saveta Festivala evropskog filma na Paliću i selektor programa „Novi mađarski film”.

Festivalski program ovogodišnjeg, 19. Festivala evropskog filma čini devet filmskih selekcija: Glavni takmičarski program, Paralele i sudari, Mladi duh Evrope, Omaž program za dobitnike nagrade Aleksandar Lifka, Omaž program posvećen dobitniku nagrade Underground Spirit, Novi švedski film, Novi mađarski film, Eco Dox i Dečji program.

I ovogodišnjim izborom najkvalitetnijih ostvarenja savremene evropske kinematografije Festival evropskog filma Palić ispunjava svoju humanističko-emancipatorsku misiju boreći se za autonomnost savremenog čoveka u carstvu globalne kulturne industrije.