Mađari u Subotici kupuju mađarsku robu

Na svim prodajnim mestima na subotičkom Buvljaku, čiji vlasnici traže prodavce, obavezno je istaknut i uslov koji potencijalni uposlenik mora da ispuni - reč je o znanju mađarskog jezika. Po pravilu, i cene su izražene u dinarima, evrima i forintama, valuti susedne Mađarske. Jer potrebe građana severnog suseda subotički „šoping mol" uredno servisira već godinama.

Nakon što je pre više od tri godine Mađarska ušla u Evropsku uniju, a zatim i zbog velike javne potrošnje i u više navrata zabeleženog budžetskog deficita, došlo do poskupljenja osnovnih životnih namirnica. Upravo takav talas porasta cena protutnjao je Mađarskom pre nekoliko sedmica, uz značajan pad vrednosti forinte prema evru, pa se očekivalo da će kupci iz komšiluka da nagrnu u naše megamarkete i na Buvljak. Međutim, to se nije dogodilo, sa izuzetkom vikenda, kada su talasi kupaca iz Mađarske nešto uočljiviji, mada su to pretežno pojedinačni, a ne organizovani dolasci.

U domaćim megamarketima, a u Subotici ima pet velikih trgovačkih kuća, gotovo da i nema kupaca iz Mađarske, iako je mnoštvo artikala jevtinije nego kod suseda.

Ni u hipermarketima sa mađarske strane, svojevremeno podizanim upravo radi kupaca iz Srbije i BiH, nema one nekada svakodnevne vreve i vijugavih redova pred kasama, a ni segedinske ulice načičkane prodavnicama ne odjekuju od dovikivanja na srpskom. A Mađari, u skladu sa navikama, sada dodatno osnaženim globalnom finansijskom krizom, kupuju oprezno, u malim količinama i samo ono što je jevtino.

Upravo takvi su mađarski kupci i kada dođu na subotički Buvljak, pa domaći prodavci moraju dobro da se pomuče oko njih. Inače, Mađari na našim uglavnom pazare - mađarske proizvode. Tako, na primer, Laza M. koji se specijalizovao se za prodaju cipela na Buvljaku, uglavnom robu uzima od velikih dobavljača u Mađarskoj. Za tu robu na granici mu vrate porez (AFU, kako se to na mađarskom kaže), koja predstavlja 18 odsto vrednosti robe, a nakon administrativnih odbitaka uvoznik dobija između 15 i 16 odsto od vrednosti proizvoda. Tako se u stvari trgovina održava zahvaljujući povratu poreza, jer uz povoljnu cenu koju je dobio kao kupac na veliko, to je prostor gde može da robu uveženu iz Mađarske, prodaje ponovo mađarskim kupcima, ali na subotičkom Buvljaku. Ovo isto važi i za gotovo sve prehrambene proizvode, tekstilnu robu, sredstva za ličnu higijenu i kućnu hemiju.

Roba na Buvljaku možda bi bila i još jeftinija da se od pre godinu dana u njenu cenu ne „uračunava" i cena Šengena. Naime, procedura dobijanja viza više nije jednostavna, brza ni jeftina, kao što je bila u vreme kada se sve završavalo za jedan dan, a viza, koja je važila i do godinu dana, bila je - besplatna.