Obeleženo 70 godina od deportacije subotičkih Jevreja

Na obeležavanju upriličenom u Gradskoj kući, održano je nekoliko predavanja istoričara koji su istraživali arhivsku građu iz tog perioda, na osnovu čega su pokušali da naprave rekonstrukciju dela ove istorije.

Subotički istoričar Zoltan Devavari istraživao je arhivsku građu vezanu za Jevreje u Subotici u periodu od 1941. do 1944. godine. Prema njegovim rečima, u subotičkom arhivu postoji oko 4.500 do 5.000 dokumenata vezanih za period drugog svetskog rata koji nisu ni 70 godina kasnije detaljno istraženi. On smatra da istraživanje holokausta ne treba da obuhvata samo period od 1941. godine i početak rata u Jugoslaviji, nego od 1920. godine, pa do 1948 – 49. godine. Govoreći o periodu od 1941. do 1944. godine, Devavari je ocenio da je u tom periodu Subotica doživela jednu od najvećih tragedija u istoriji, čije posledice oseća i danas.

Maja 1944. godine počelo je prikupljanje subotičkih Jevreja, kako iz grada, tako i iz okoline, i njih oko 4.000 je 16. juna iste godine, u nekoliko transporta, prebačeno u koncentracione logore Aušvic, gde najveći broj njih i izgubio život, odnosno Štrashof iz koje se jedan deo njih uspeo vratiti, odnosno preživeti Holokaust. Predsednik Jevrejske opštine u Subotici Robert Sabadoš je ocenio da je deportaciji oko 4.000 subotičkih Jevreja pre sedamdeset godina prethodilo “iskliznuće kolektivne svesti” i “pogrešno poimanje dobra i zla”.

Obeležavanju godišnjice holokausta u Subotici prisustvovali su predsednik Skupštine Vojvodine Ištvan Pastor, gradonačelnik Subotice Jene Maglai, predstavnici konzulata Mađarske i Hrvatske, kao i predstavnici drugih verskih zajednica.