Promocija skrininga na rano otkrivanje raka debelog creva u nedelju na Gradskom trgu

Rak debelog creva je vodeći maligni tumor kod muškaraca sa oko 750 000 obolelih u svetu, a drugi vodeći tumor kod žena sa preko 600 000 obolelih.

U Srbiji rak debelog creva je drugi vodeći uzrok oboljenja i umiranja, sa oko 4 500 obolelih godišnje i više od 3 000 umrlih osoba. Sa stopom obolevanja sa 3.6/100 000 muškaraca i 25.6/ 100 000 žena Srbija se svrstava u grupu zemalja koje imaju vrlo visoke stope. Stope smrtnosti u Srbiji su među najvišima u Evropi.

Prema podacima Registra za rak Zavoda za javno zdravlje Subotica u periodu od 2006-2013.godine beleži se lagano, ali kontinuirano povećanje broja obolelih muškaraca i žena od raka debelog creva u Severnobačkom okrugu. On je drugi najčešći oblik maligne bolesti kod žena i muškaraca (osim 2013. kada je bio na trećem mestu ), kao i drugi vodeći uzrok smrti od malignih bolesti kod muškaraca i treći kod žena (osim 2013. kada je bio na drugom mestu). U 2013. godini je bilo 80 obolelih muškaraca i 85 žena, a iste godine je umrlo 46 muškaraca i 38 žena od ovog karcinoma.

- “Statistika ne treba i ne mora da izgleda ovako jer svi znamo da rak debelog creva jeste preventabilan, odnosno prevencija jeste moguća. U našoj zemlji postoji nacionalni skrining za rano otkrivanje raka debelog creva gde se sprovodi FOB test koji bi trebalo da izmeni ovakvu trenutnu sliku. Skrining za otkrivanje raka debelog creva podrazumeva pregled osoba oba pola, u dobi od 50 do 74 godine i radi se FOB test. To je test koji ustvari otkriva prisustvo minimalne krvi u stolici. U Opštini Subotica skrining nije započeo, on se sprovodi kao oportuni skrining. To podrazumeva da bi Dom zdravlja Subotica trebalo da pozove otprilike 20% populacije uzrasta od 50 do 74 godine, s tim št ih oni ne pozivaju, već pacijenti koji su tog uzrasta, koji nemaju zdravstvene tegobe bivaju pregledani. Dok se organizovani nacionalni skrining sprovodi u Opštini Mali Iđoš”, rekla je doktorica Nada Kosić Bibić.

Tačan uzrok raka debelog creva još nije poznat, a značajni faktori rizika su nasleđe i uzrast (starenje), zapaljenske bolesti creva kao što su Ulcerozni kolitis, Hronova bolest. Dokazano je da način ishrane, posebno povećan energetski unos animalnih masnoća, smanjen unos voća i povrća, te prženje u masnoći na visokim temperaturama igraju značajnu ulogu u procesu kancerogeneze. Stil života, takođe, nosi deo faktora rizika (pušenje, prekomerna upotreba alkohola, gojaznost, fizička neaktivnost).

- “U početku se bolest javlja bez ikakvih simptoma, rak ide podmuklo, potreban je duži period da bi se javili simptomi. Ukoliko pacijent već dođe sa vidljivim krvarenjem u stolici, sa poremećajima persistatike sa bolovima u stomaku, sa anemijom, to nam ukazuje da je bolest već poodmakla. Veoma je bitno bolest otkriti u ovom ranom periodu pomoću FOB testa. FOB test je veoma jeftin, praktičan je i može da se obavi u kućnim uslovima. Pacijetni uzimaju uzorak stolice koji donose kod izabranog lekara. Tamo se i očitava ovaj test. Oportuni je skrining. Osobe ukoliko se jave iz bilo kog drugog razloga, a nemaju tegobe i simptome gatrointestinalnog trakta, a spadaju u kategoriju od 50 do 74 godine kod svog izabranog lekara mogu dobiti ovaj test da urade. Ukoliko je test negativan, ponavlja se za dve godine, ukoliko je pozitivan neophodno je dalje ispitivanje. Sama pozitivnost ne znači da je u pitanju malignitet, već postoji drugi niz bolesti”, rekla je dr Mihaela Budimski iz Doma zdravlja Subotica.

U Domu zdravlja prošle godine je urađeno 1570 FOB testova, od čega je 125 osoba imalo pozitivan test i poslati su dalje na kolonoskopiju.

- „Kolonoskopski pregled je zlatni standard u dijagnostici bilo kakve patologije debelog creva. Samim tim pošto postoji i mogućnost uzimanja biopsijskog materijala mi svakako trebamo bilo kakvu promenu i patohistološki dokazati. Kolonoskopija je pregled koji može da se radi i sa anestezijom i bez anestezije. Prema sadašnjim kriterijumima u Opštoj bolnici Subotica se radi bez anestezije, verovatno za neki period bi bilo poželjno da se kolonoskopija radi u opštoj anesteziji“, rekao je dr Stojan Trkulja iz Opšte bolnice Subotica.

U nedelju promotivna akcija

Zavod za javno zdravlje Subotica, Nacionalno invalidsko udruženje ILCO Srbije iz Beograda i Udruženje pacijenata obolelih od raka debelog creva i jetre iz Beograda uz podršku Doma zdravlja Subotica, Opšte bolnice Subotica, Apoteke Subotica, Crvenog krsta Subotica i Društva za borbu protiv raka Grada Subotice organizovaće promotivnu akciju 19. aprila 2015. godine u terminu od 10 do 14 časova.

Na Centralnom gradskom trgu će biti postavljena maketa debelog creva veličine 20 kvadratnih metara koja se naduva i ima oblik velikog tunela, a u unutrašnjosti je šematski simuliran izgled polipa, raka i drugih patoloških promena. Zainteresovani sugrađani će moći prekontrolisati krvni pritisak, kao i vrednosti šećera i masnoća u krvi.