Šoping u Mađarskoj kao devedesetih
Danas se ponovo hrane na buvljaku, budući da su kao i mnogi drugi svakodnevni i neophodni proizvodi doneseni iz Mađarske jeftiniji nego u supermarketima. Kako je granica odmah preko puta, praktično desetak kilometara od grada, u Subotici nije retkost da se u kupovinu odlazi u susednu državu.
Tompa je selo sa druge strane granice naspram Kelebije. U vreme krize tokom devedesetih selo je imalo čak nekoliko supermaketa, ad hok otvorenih odmah pored puta, u kojima su glavni kupci bili građani Jugoslavije, zatim Srbije i Crne Gore i na kraju Srbije. Supermarketi su iznenada nestali isto kao što su i nikli, ali su se u poslednjih godinu-dve ponovo pojavili - ovog puta tik uz samu granicu, gotovo u susedstvu pogranične službe. Za neke Subotičane je jednostavnije otići u šoping do tih prodavnica, nego do Maksija ili Rodića u gradu. Pogotovo što su cenovni dispariteti sve izraženiji. Naime, ponovo su mađarski sirevi, kao i pojedini suhomesnati proizvodi, jeftiniji nego u našoj zemlji, pa je cena glavni motiv za odlazak u kupovinu u Tompu.
Kupuje se ono što je najneophodnije svakom domaćinstvu - od hrane, sireva i mađarskih kobasica, naravno, do slatkiša i konzervirane hrane, i kućne hemije. Čak i uz procenat koji uzimaju menjačnice, u ovim prodavnicama na samoj granici sirevi ili nes kafa koštaju isplativo manje nego u domaćim samouslugama.
Najveći kupci u ovim pograničnim marketima jesu preprodavci sa buvljaka, koji većinu svoje ponude nabavljaju upravo ovde. Oni osim na cenovnoj razlici imaju zaradu i zahvaljujući tome što se na granici, ukoliko vam je račun iznad par stotina evra, može povratiti mađarski PDV, odnosno AFA. Kada stigne do tegzi na buvljaku, roba kupljena u Tompi može i sa trgovačkom maržom konkurisati onoj iz naših prodavnica.
V. Laloš
