Treća Srbija protiv diskriminacije žrtava Drugog svetskog rata po nacionalnoj pripadnosti

Treća Srbija izražava suštinsko neslaganje sa načinom na koji je doneta „Deklaracija o osudi akata protiv civilnog mađarskog stanovništva u Vojvodini, počinjenih od 1944. Do 1945. Godine“ i njenim zaključcima i oštro se protivi podeli žrtava zločina po etničkom principu.

Uz uvažavanje vekovnih odnosa između srpskog i mađarskog naroda i svih velikih ličnosti i dobrih primera saradnje i prijateljstva, ne možemo ostati nemi na ovako krupne političke odluke vezane za najmračniju stranicu istorije tih odnosa.

Smatramo da je naša dužnost, kao ljudi koji se odgovorno bave politikom, da ukažemo na važne činjenice koje su se morale uzeti u obzir pri donošenju tako dalekosežnih odluka, kakva je pomenuta Deklaracija.

Deklaracija vrši diskriminaciju žrtava koje su stradale u periodu krajem i neposredno nakon Drugog svetskog rata, jer izdvaja samo mađarske žrtve. Takvom načinu osude zločina se protivimo i podsećamo da se pri pominjanju žrtava nacističke okupacije nikada ne razdvajaju žrtve, već se zajedno sećamo stradalih Srba, Jevreja, Roma i ostalih naroda. Prava forma osude ovih zločina bila bi jedna sveobuhvatna deklaracija o zločinima iz perioda komunističke revolucije, kojih je neosporno bilo i koji su odneli najmanje 30. 000 života na područuju cele Srbije krajem Drugog svetskog rata.

Uspostavljanje „Međuakademijske komisije Srpske akademije nauka i umetnosti i Mađarske akademije o utvrđivanju civilnih žrtava u Vojvodini tokom i posle Drugog svetskog rata (1941–1948. Godine)“ je bio dobar korak u utvrđivanju konačne i potpune istine o događajima u Drugom svetskom ratu na severu Srbije, koji su tada okupirale snage fašističko - šovinističkog režima Mikloša Hortija, saveznika Hitlera i gospodara Mađarske. Međutim, ono što je zabrinjavajuće je da je rad ovako važnog tela, ustanovljenog 2011. Godine, tokom više od dve godine ostao netransparentan i široj javnosti potpuno nepoznat. Jedini koji su se interesovali za rad ove Komisije su politički predstavnici Mađara u Srbiji, koji su i inicirali njeno osnivanje. Dok je Srbija kao država, i njena politička elita, ostala zastrašujuće nezainteresovana za to na koji način ova Komisija radi, ko je u njenom sastavu, kako se sprovode istraživanja i gde se javnost sa time može upoznati.

Kakav god da je bio kvalitet rada Komisije ili njegova transparentnost, konsenzus pri njenom osnivanju je bio da će se politički akti u parlamentima dveju država donositi tek kada ona okonča svoj rad. Nikakvo obaveštenje o okončanju rada i rezultatima srpska javnost nije dobila! Nije nam poznato ni da li su ikada uspostavljene zajedničke aktivnosti srpskih i mađarskih akademika u okviru Komisije. Sredinom 2011. Godine u razgovoru za „NIN“ mađarski ambasador je iskreno rekao da do tada nikakvih rezultata i zajedničkih sastanaka nije bilo. Zaista je dakle izlišno govoriti da je neozbiljno i opasno donošenje bilo kakvog akta o ovako važnoj i osetljivoj istorijskoj temi, bez konačnih, proverenih i besprekorno argumentovanih nalaza nezavisnih intelektualaca, koji bi potom bili javno analizirani i podvrgnuti raspravi i suprotnim mišljenjima.

Ovakva Deklaracija, doneta bez konačnog razgraničenja između zločinaca i žrtava, otvara opasnu mogućnost manipulacije istorijskim činjenicama i mogućnost da se među nevinim mađarskim žrtvama nađu i imena osvedočenih zločinaca, za čija nedela čak postoje i živi svedoci, poput Anđelke Grubješić iz Subotice. Ona se obraćala svim nivoima vlasti i svim predstavnicima Mađara pokušavajući u poznim godinama života da se izbori za skidanje imena ubice njenog oca i sestre sa spomenika nevino streljanim Mađarima u tom gradu. I pored pritiska javnosti, aktivnosti nevladinih organizacija i pravnih stručanjaka, još uvek u tome nije uspela!

Uskoro se može desiti da Vojvodinu preplave takva spomen - obeležja gde su nevine žrtve izmešane za zločincima. Mnogo gore od toga, potomci tih zločinaca mogu zbog pravnih ili drugih propusta pri osudi njihovih predaka, zatražiti njihovu punu rehabilitaciju i povraćaj imovine, čime se direktno vređa sećanje na žrtve tih pojedinaca.

Dakle sasvim jasno, Treća Srbija nije protiv pomirenja i zbližavanja Srba i Mađara, ali samo onog koje je utemeljeno, na ozbiljno istraženoj i potpunoj istini, za čije utvrđivanje nisu dovoljne dve godine rada koji, po svemu sudeći, nikada nije ni otpočeo na pravi način.

Kada se govori o mađarskim nevinim žrtvama, mora se reći i da Narodna skupština Republike Srbije nije imala nikakvu pravnu, niti moralnu obavezu da se izjašnjava ovako ishitreno po tom pitanju, imajući u vidu da su sporne odluke o kolektivnoj krivici velikih grupa Mađara donete po direktnom naređenju Josipa Broza Tita, komunističkog diktatora. Ove odluke sprovedene su od strane Ivana Rukavine, hrvatskog generala koji je bio na čelu Vojne uprave u Vojvodini. Svi zločini su se odigrali u atmosferi komunističke revolucionarne strahovlade, u kojoj su, kao i u nacističkoj okupaciji, najviše stradali Srbi. Dakle niti jedna institucija Srbije, nijedan njen legitiman predstavnik ili organ nije učestvovao u tim nedelima, niti ih naredio.

Deklaracija je doneta upravo u vreme kada je tek počelo otvorenije da se govori o nečuvenoj Novosadskoj raciji i pogromima srpskog naroda u Bačkoj 1942. Godine. Treća Srbija je ponosna na svoju ulogu u konačnom potpunom učešću Grada Novog Sada u komemorativnim svečanostima povodom Racije i podizanju spomen - obeležja na novosadskoj plaži Štrand, samom mestu zločina. Ono što je decenijama gurano pod tepih i izbegavano sada je tek počelo da ulazi u svest Novosađana, da su tu na njihovom omiljenom kupalištu hiljade žena, dece i muškaraca ubijani jer su bili Srbi i Jevreji! A tako je bilo i širom Bačke gde se procene broja žrtava te 1942. Godine kreću i do preko 12. 000!

Kada smo počeli da se bavimo temom Racije, ostali smo zatečeni koliko se u našoj javnosti malo zna o ovom velikom stradanju i koliko je nedovoljno istraživano, govoreno i pisano o tom zločinu. Važno je napomenuti da nikakva slična Deklaracija o osudi zločina iz mađarskog parlamenta nije stigla, već su, sasvim suprotno, stigle izmene izbornih zakona koje gotovo onemogućavaju političko predstavljanje i uticaj srpskoj manjini.

Upravo u cilju zajedničkog života Srba i Mađara u Srbiji, Treća Srbija će nastaviti da se bori i za istinu o Novosadskoj i Bačkoj Raciji i za istinu o zločinima iz revolucionarnog perioda u čitavoj Srbiji, Narodnu skupštinu i sve državne organe pozivamo da iskoriste ovu veliku grešku da se dobro upoznaju sa komplikovanom i teškom istorijom Drugog svetskog rata u Vojvodini, kako bi se sanirala buduća izvesna šteta koju će izazvati ova Deklaracija i kako bi ovakve greške već jednom prestale.
U Novom Sadu, 26. 6. 2013. Godine